Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego

Owocem powszechnej ignorancji jest to, że osoby niemające nic wspólnego z polskim obozem narodowym, określają się, lub są określane, wbrew faktom, mianem narodowców. Przez co różni prowokatorzy lub ludzie nieodpowiedzialni kreują negatywny wizerunek narodowców. By uniknąć nieporozumień, warto mówiąc o narodowcach, odwoływać się do faktów.

Kopalnią wiedzy o tym, kim byli polscy narodowcy, a przez to podstawa do odwoływania się do ruchu narodowego, jest publikacja Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego „Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego”.

Krzysztof Kawęcki redaktor dwutomowej pracy stwierdził, że „Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego”, „to publikacja wyjątkowa. Po raz pierwszy na polskim rynku wydawniczym ukazuje się naukowe kompendium wiedzy zawierające biogramy osób związanych z najliczniejszym nurtem politycznym II Rzeczypospolitej. W słowniku przedstawione zostały sylwetki działaczy obozu narodowego od jego powstania do schyłku XX wieku. To historie ludzi niezwykłych, którzy w zamyśle wrogów Polski mieli zostać wyrzuceni z narodowej pamięci i pozbawieni należnej im sprawiedliwości. A przecież zasługują na miejsce w naszej świadomości historycznej, w edukacji, w przestrzeni publicznej jako patroni szkół, ulic czy placów”.

Pierwszy tom słownika „obejmuje 60 biogramów polskiego obozu narodowego. Biogramy są opatrzone najnowszą bibliografią, obejmującą znane i nieznane dotychczas zespoły archiwalne, jak i wszelkiego rodzaju opracowania. W tym i we wszystkich planowanych tomach znajdą się osoby znane, jak i nieznane, z różnych pokoleń, na ogół rzymscy katolicy, ale także wyznawcy innych obrządków i wyznań”.

Prezes Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej profesor Jan Żaryn uważa, że „bohaterami słownika są osoby zmarłe, wyjątkowe, zarówno kobiety, jak i mężczyźni, różnych wyznań, różnych zawodów i talentów, reprezentujące dorobek tego ruchu. Nie są to zatem jedynie politycy, ale także artyści, pisarze, ekonomiści czy filozofowie”.

Zacni autorzy haseł

Recenzentami tomu pierwszego są: prof. dr hab. Krzysztof Kawalec i dr hab. Tadeusz Rutkowski. Autora,i hase: prof. dr hab. Piotr Biliński (UJ), dr Marta Cywińska, dr Rafał Dobrowolski, Krzysztof Dziadziuszko, Jan Engelgard (Muzeum Niepodległości Warszawa), ks. dr hab. Waldemar Gliński prof. UKSW, dr hab. Piotr Grabowiec (UWr), dr Tomasz Greniuch (IPN Opole), dr Aleksander Maciej Jabłoński (Instytut Naukowy im. O. Haleckiego w Kanadzie), Katarzyna Jóźwik, dr hab. Krzysztof Kaczmarski (BBH IPN Rzeszów), dr Krzysztof Kawęcki (IDMN), prof. dr hab. Grzegorz Kucharczyk (IH PAN), dr Lucyna Kulińska, Mikołaj Kwiatkowski (IDMN). dr Karol Leszczyński, Karol Litwin (BEN IPN), Jan Łopuszański, dr Anna Mandrela, Anna Markowska (IPN Warszawa), dr Arkadiusz Meller (UKW Bydgoszcz), Aleksander Miksa, dr Maciej Motas (Biblioteka Publiczna m.st Warszawy Biblioteka Główna Woj.Maz.), dr Jolanta Mysiakowska-Muszyńska (Pismo naukowe „Glaukopis”), dr Wojciech Muszyński (BBH IPN Warszawa), dr Mirosław Orłowski, Aleksandra Pietrowicz, prof. dr hab. Jacek Piotrowski (UWr), Wojciech Popiel (BBH IPN Warszawa), Michał W. Puchalski, dr Mateusz Ratyński (Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego), Piotr Siewak, dr Rafał Sierchuła (BBH IPN Poznań), prof. dr hab. Tomasz Sikorski (Usz), dr hab. Paweł Skibiński (IDMN, UW), dr Barbara Świtalska-Starzeńska (OBnT Instytut Pileckiego), dr Krzysztof A. Tochman (BBH IPN Rzeszów), dr hab. Wojciech Turek (Muzeum II Wojny Światowej), ks. dr Jarosław Wąsowicz SDB, prof. dr hab. Adam Wątor (Usz), dr Dariusz Węgrzyn (BBH IPN Katowice), Krzysztof Żabierek (UKW Bydgoszcz), prof. dr hab. Jan Żaryn (IDMN, UKSW).

Bohaterowie pierwszego tomu

W pierwszym tomie znalazły się biogramy takich wybitnych przedstawicieli obozu narodowego jak: Ernest Konrad Adam (1868−1926), Zygmunt Balicki (1858–1916), Joachim Stefan Bartoszewicz (1867–1938), Włodzimierz Bilan (1903−1951), Stefania Broniewska (1901−1966), Stefan Brzuszek (1917−1946), Jan Chudzik (1904−1933), Stanisław Cywiński (1988−1941), Roman Dmowski (1864–1939), Adam Doboszyński (1904–1949), Konstanty Dobrzyński (1908–1939), Aleksander Stefan Dzierżawski (1890–1944), Leon Dziubecki (1904–1948), Henryk Antoni Flame (1918–1947), Karol Stefan Frycz (1910–1942), Tadeusz Stefan Gajcy (1922–1944), Jędrzej Giertych (1903–1992), Henryk Glass (1896-1984), Tadeusz Gliński (1933–1993), Kazimierz Gluziński (1900–1969), Stanisław Głąbiński (1862– 1941), Antoni Goerne (1890–1957), Jan Harusewicz (1863–1929), Maria Holder-Eggerowa (1875–1941), Czesław Jóźwiak (1919–1942), Jan Kaim (1912-1949), Stanisław Józef Bronisław Kasznica (1908–1948), Marian Kiniorski (1868–1943), Wacław Komarnicki (1891–1954), Władysław Konopczyński (1880–1952), Janusz Artur Krzyżewski (1938–2003), Bożysław Antoni Kurowski (1911–2006), Jerzy Kurcyusz (1907–1988), Kazimierz Lutosławski (1880–1924), Wincenty Lutosławski (1863–1954), Tadeusz Maciński (1905–1999), Adam Kazimierz Majewski (1867–1948), Rudolf Marszałek (1911–1948), Adam Mirecki (1909–1952), Adam Józef Misiak (1900–1967), Michał Pobocha (1909–2001), Alina Bronisława Rossman (1905–1948), Andrzej (André) Hubert Ruszkowski (1910-2002), Stanisław Rymar (1886–1965), Jan Salamucha (1903–1944), Marian Seyda (1879–1967), Władysław Kazimierz Seyda (1864–1939), Wacław Sobieski (1872–1935), Bolesław Stefański (1910–1964), Karol Stojanowski (1895–1947), Stanisław Stroński (1882–1955), Ignacy Szebeko (1859–1937), Wiesław Szpakowicz (1906–1942), Mieczysław Trajdos (1887–1942), Zygmunt Wasilewski (1865–1948), Wojciech Józef Wasiutyński (1910–1994), Bohdan Stefan Winiarski (1884–1969), Czesław Ignacy Dąbrowa Woycicki (1869–1935), Jan Zamorski (1874–1948), Lucjan Zarzecki (1873–1925).

Bohaterowie drugiego tomu

W drugim tomi słownika znalazły się biogramy takich działaczy obozu narodowego jak: Tadeusz Bielecki (1901–1982), Franciszek Bujak (1875–1953), Józef Buzek (1873–1936), Ignacy Chrzanowski (1866–1940), Wiesław Marian Chrzanowski (1923–2012), Andrzej Michał Dalkowski (1927–2017), Edward Dubanowicz (1881–1943), Mieczysław Dukalski (1910–1998), Władysław Gałka (1914–1981), Alina Glińska (1916–2004), Stefan Głogowski (1910–1948), Stefan Hakalla (1890−1940), Adam Heydel (1893–1941), Władysław Jabłonowski (1865–1956), Stanisław Leon Jeute (1910–1943), Jerzy Kozarzewski (1913–1996), Franciszek Krawczykowski (1906–1952), Józef Liwo (1885–1939), Wanda Władysława Łada (1880–1966), Stanisław Manterys (1874–1946), Bolesław Leonard Marchlewski (1884–1922), Włodzimierz Marszewski (1891–1948), Władysław Matus (1888–1993), Leon Mirecki (1905 – 2000), Feliks Florian Moskalewski (1877–1944), Stanisław Witalis Moskalewski (1876–1936), Lech Karol Neyman (1908–1948), Jan Jacek Nikisch (1910–1996), Zbigniew Nowosad (1907–1964), Kazimierz Odrobny (1904–1981), Jan Gwalbert Aleksander Józef Pawlikowski (1860–1939), Jan Ludwik Popławski (1854–1908), Michał Poradowski (1913−2003), Józef Prądzyński (1877−1942), Zdzisław Konrad Próchnicki (1875−1939), Irena Puzynianka (1881−1933), Karol Hubert Rostworowski (1877–1938), Jerzy Mariusz Ruebenbauer (Rübenbauer) (1906−1998), Maria Rutkowska-Kurcyuszowa (1910−2000), Bolesław Tadeusz Rutkowski (1895–1944), Leon Rutkowski (1862−1917), Tadeusz Salski (1910−1981), Stanisław Marian Sedlaczek (1892−1941), Jan Socha Nałęcz (1870–1938), Kirył Władysław Sosnowski (1910–1966), Zbigniew Stawarski (1921-1945), Antoni Stychel (1859–1935), Stefan Surzycki (1854–1936), Józefa (Józefi na) Szebeko (1859–1945), Ryszard Zbigniew Szczęsny (1913–1940), Bohdan Szucki (1926–2017), Tadeusz Świecki (1880–1945), Władysław Hubert Tarnawski (1885–1951), Antoni Fortunat Marian Troczewski (1861–1928), Andrzej Trzebiński (1922–1943), Stanisław Tworkowski (1901–1999), Albin Tybulewicz (1929–2014), Bohdan Szczepan Ksawery Wasiutyński (1882–1940), Karol Wierczak (1887–1939), Ludwik Więcław (1908–1949), Zygmunt Wojciechowski (1900–1955), Zofia Anna Wojno USJK (1886–1954), Tadeusz Zgaiński (1900−1967), Stanisław Zieliński (1875−1954), Leonard Szczęsny Zub-Zdanowicz (1912–1982).

Ruch narodowy w PRL i w III RP był skazany na zapomnienie

W artykule na łamach portalu Gość pl Andrzej Grajewski przypomniał, że „Ruch narodowy od 1945 roku był na cenzurowanym. Jego dokonania i programy niejednokrotnie były zapominane bądź dyskredytowane, to samo dotyczyło działaczy. […] ruch narodowy był najliczniejszym środowiskiem politycznym w czasach II Rzeczypospolitej, a po 1945 r. był szczególnie represjonowany przez władze komunistyczne”.

Zdaniem publicysty portalu Gość pl „wielką zasługą autorów słownika jest różnorodność prezentowanych w nim postaci z blisko dwustu lat naszej historii oraz próba wykazania, w jaki sposób wpłynęły one na kształt polskości w wymiarze ideowo-światopoglądowym, kulturowym i społeczno-gospodarczym. Są wśród nich ludzie, których aktywność polityczna miała znaczenie ogólnopolskie, jak również znani tylko w środowiskach lokalnych. Nie są to jedynie politycy, ale także artyści, pisarze, ekonomiści czy filozofowie”.

Według Andrzeja Grajewskiego „zamierzeniem Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej jest wydanie do końca 2023 r. siedmiu tomów. Każdy ma zawierać ok. 50–60 biogramów, […] Każdy z biogramów jest szkicem nie tylko o danej postaci, ale także o epoce, w której działała. Dzięki temu sylwetki koryfeuszy ruchu narodowego są prezentowane na tle szerokiej panoramy polskich dziejów. Umożliwia to także zaprezentowanie sporów ideowych, w których uczestniczyli, i prezentację ich dorobku intelektualnego na tle ideowych prądów epoki”.

Duda: Ruch Narodowy odegrał ogromnie ważną rolę w rozwoju myśli i etosu patriotycznego

Prezydent Polski Andrzej Duda w słowie wstępnym do publikacji stwierdził, że Słownik przedstawia w „długiej perspektywie historię ruchu narodowego. Poprzez sylwetki działaczy, ich losy i dokonania” ukazuje „wkład formacji ideowej, która odegrała ogromnie ważną rolę w rozwoju myśli i etosu patriotycznego i wywarła istotny wpływ na kształtowanie się nowoczesnego

społeczeństwa polskiego”. Zdaniem prezydenta Polski obóz narodowy „czerpiąc z tradycji i dziedzictwa, zarazem dążył do modernizacji, pragnąc wzmocnić jedność narodu i uwolnić potencjał potrzebny do mierzenia się z wyzwaniami naszych czasów”.

Chcesz być na bieżąco? Czytaj codziennie MediaNarodowe.com

Minister Kultury Piotr Gliński: narodowcy zasługują na miejsce w panteonie polskich bohaterów

Minister Kultury prof. dra hab. Piotra Glińskiego we wstępie do słownika stwierdził, że „historia myśli narodowej przez lata była w wielu aspektach zakłamywana, pomijana lub deprecjonowana. Jako społeczeństwo od dawna potrzebowaliśmy płaszczyzny do przeprowadzenia uczciwej debaty opartej o racjonalne i naukowe argumenty w obszarze dziedzictwa narodowego. Dziś dzięki staraniom historyków, w tym profesora Jana Żaryna, historia jest krok po kroku odkłamywana, a osoby, które zasługują na miejsce w panteonie polskich bohaterów narodowych, wracają w ich szeregi. Mam nadzieję, że z dorobku tych wielkich postaci będzie wyrastać wspaniała Polska, budowana przez nowe pokolenia Patriotów”.

W przedmowie do publikacji prof. dra hab. Jan Żaryn (dyrektora IDMN) stwierdził, że „kolejne pokolenia narodowców z jednej strony stały się beneficjentami II Rzeczypospolitej, ale także zderzyły się z tragedią utraty niepodległości i koniecznością podjęcia długoletniej walki o jej odzyskanie. W ramach tej walki istniały zarówno organizacje wojskowe, jak i cywilno-polityczne, a po II wojnie światowej także organizacje i struktury państwowe na uchodźstwie”.

Jan Bodakowski