Bo kto nie uprawia filozofii, ten nie chce być mądry. Mądrość teoretyczna jest warunkiem koniecznym mądrości praktycznej, która zawiaduje dziedzinami postępowania oraz wytwarzania. Filozofować to wyjaśniać świat dany nam w doświadczeniu. Kto nie rozumie świata, ten skazuje własne działanie na przypadek. Właściwym punktem wyjścia filozofii jest poznanie. Dorobek filozofii tworzą dwie tradycje: realizm i idealizm. Podstawową przyczyną tego zróżnicowania filozofii są dwa ujęcia dotyczące źródła wiedzy.
Realizm
Dla realizmu źródłem wiedzy o świecie jest doświadczenie, jakim jest istnienie i poznawalność rzeczywistego świata, osób i rzeczy. Realizm uznaje istnienie rzeczywistości obiektywnej w stosunku do poznającego podmiotu i niezależnej od aktów świadomości. Stanowisko to zakłada możliwość poznania przedmiotu odrębnego od świadomości tego podmiotu. Zrozumiałość rzeczywistości jest oparta na poznaniu doświadczalnym i języku naturalnym.
Idealizm
Dla idealizmu natomiast doświadczenie nie jest wiarygodnym źródłem wiedzy o świecie, gdyż jest ono narażone na błędy, złudzenia i rozbieżności poznawcze. Z tej krytyki po odrzuceniu doświadczenia jako źródła poznania rodzi się filozofia, której przedmiotem są idee wypreparowane z doświadczenia. Krytyka poznania odrywa je od doświadczanej rzeczywistości i zamienia poznawanie świata na myślenie o świecie. Myślenie zaś nie jest czynnością poznawczą, lecz jest zasadą sztuki. Idealizm nie wyjaśnia świata, lecz konstruuje jego rozmaite modele myślowe. Idealista nie poznaje prawdy, lecz ją wytwarza. Idealista bierze własne konstrukcje myślowe za odpowiednik realnej rzeczywistości.
Chcesz być na bieżąco? Czytaj codziennie MediaNarodowe.com
Idealizm jest reprezentowany przez racjonalizm oraz irracjonalizm zależnie od koncepcji źródła wiedzy niepodważalnej. Według racjonalizmu źródłem tym jest autonomiczny samowystarczalny poznawczo rozum ludzki, a według irracjonalizmu są to zmysły, intuicja, uczucia (emotywizm), wiara (fideizm) lub akt woli (woluntaryzm).
Racjonalizm
Z racjonalizmu wyrasta modernizm. Ideologia modernizmu polega na zamyśle zbudowania doskonałego świata. Modernistyczne wielkie narracje mają wyjaśnić zagadkę świata i być receptą na jego przebudowę, a tym samym uwolnienie człowieka od zła. Wielkie narracje są owocem założenia epistemologicznego, że rozum ludzki, dzięki krytycznej puryfikacji doświadczenia, dociera do jakiegoś absolutnego, obiektywnego i zarazem neutralnego punktu widzenia.
Irracjonalizm
Z irracjonalizmu wyrasta postmodernizm. Postmodernizm jest jedynie prostą odwrotnością modernizmu. Postmodernizm domaga się unieważnienia filozofii systemowej przez dekonstrukcję na rzecz dyskursu literackiego. Postmodernizm postuluje wyrugowanie metafizyki z filozofii i wszelkiej filozofii z kultury. Rezygnuje z maksymalizmu poznawczego w imię minimalizmu i filozofii zorientowanej antropocentrycznie (humanistycznie), a więc w imię jakiejś filozofii życia (egzystencjalizm, pragmatyzm). Z negacji modernizmu nie wynika bynajmniej słuszność postmodernizmu. Postmodernizm stanowi zaplecze myślowe liberalizmu.
Zobacz także: Chicago. Uczniowie nie mogli dostać się do szkoły. Kierowcy odeszli z powodu wymogu szczepień
Poprawność polityczna
Pomimo faktu, że wymyślono taką zadziwiającą rozmaitość odmiennych koncepcji filozoficznych, to lansuje się na siłę jedynie słuszną ideologię poprawności politycznej. Ruch zmierzający do wprowadzenia poprawności politycznej narodził się w latach osiemdziesiątych w ramach walki z dyskryminacją prowadzonej przez Nową Lewicę w USA. Poprawność polityczna to sposób używania języka w dyskursie publicznym. Za pomocą języka można skonstruować określony obraz świata, a ten z kolei przekłada się na konkretną praktykę polityczną. Przy założeniu istnienia ścisłego związku między językiem, myśleniem i działaniem stworzono regulacje językowe, które z jednej strony wykluczają używanie określonych zwrotów, z drugiej zaś narzucają nową terminologię. Zmiany w języku mają zmieniać świadomość, a w idealnym przypadku doprowadzić do przemian kulturowych. W praktyce okazało się, że poprawność polityczna to najmocniejsza forma cenzury, jaką udało się wprowadzić w zachodnim świecie. Naukowiec nigdy nie jest pewien, że jest tak, jak mu się wydaje. Manipulator natomiast nie pozwala nam na żadne wątpliwości.
Literatura: Henryk Kiereś „Człowiek i cywilizacja” Lublin 2007