Telewizja MN
Zaloguj
0 
Zobacz także: Powstaje Muzeum Historii Polski. Cytadela Warszawska trafia w ręce cywilnej instytucji
Dokumentem niepodległościowych aspiracji Węgrów jest wydany nakładem Instytutu Pamięci Narodowej dziennik (mającego 12 lat w czasie powstania) Gyula Csicsa „Węgierska rewolucja 1956. Pamiętnik dwunastolatka”.
Jak słusznie zauważa IPN „węgierska rewolucja ukazała Zachodowi prawdziwą twarz komunistycznej dyktatury i była jednym z pierwszych, ważnych etapów procesu, dzięki któremu nie tylko Węgrzy, ale także obywatele całej Europy Środkowej mogą dziś żyć w warunkach wolności i demokracji. Tym samym rok 1956 był widoczną klęską forsowanej przez komunistów ideologii, większość powstańców bowiem stanowili przedstawiciele najniższych warstw społecznych, robotnicy i młodzież”.
Po śmierci Stalina w 1953 roku I sekretarzem węgierskiej partii komunistycznej został Imre Nagy. Jego reformy doprowadziły do demokratyzacji życia politycznego na Węgrzech. W 1955 odebrano mu władzę i szefem partii został stalinowiec. W październiku 1956 doszło niezwykle licznych manifestacji patriotycznych i protestów studenckich. Studenci domagali się wyjścia z Węgier Armii Czerwonej, przywrócenia do władzy Imre Nagyiego, systemu wielopartyjnego i wolnych wyborów.
W czasie demonstracji 23 października w Budapeszcie manifestanci zdobyli broń. Węgierska bezpieka AVH zaczęła mordować manifestantów. Władze komunistyczne zwróciły się do Armii Czerwonej o pomoc w stłumieniu powstania. Następnego dnia Rosjanie wkroczyli do miasta i rozpoczęły się walki. Powstanie tłumiło 6000 żołnierzy sowieckich wyposażonych w 200 czołgów i wspieranych przez lokalną bezpiekę i wojsko. W następnych dniach walki rozszerzyły się na inne węgierskie miasta. 27 października powstał rząd narodowy, rozwiązano bezpiekę i wprowadzono system wielopartyjny. Dzień później armia sowiecka zaprzestała ataków na węgierskich patriotów.
Powstały partie polityczne, lokalne władze samorządowe, władze nad przedsiębiorstwami przejęli robotnicy. Rosjanie postanowili obalić węgierską kontrrewolucję, do ostatecznego ataku doszło 4 listopada. W walkę z węgierskimi patriotami zaangażowano 58.000 żołnierzy rosyjskich. Rosjanie przekazali władzę Janoszowi Kadarowi. Walki trwały do 10 listopada. Partyzanci węgierscy operowali do października.
Według minimalnych szacunków w walkach z okupantem zginęło 2700 Węgrów, a 27.000 zostało rannych. W walkach zginęło 740 żołnierzy sowieckich. Tysiące węgierskich patriotów zostało wywiezionych w głąb Rosji sowieckiej, 1200 stracono (w tym i Imre Nagya), 13.000 wsadzono do więzień, 200.000 uciekło z kraju. Straty materialne oszacowano na 1/4 rocznego dochodu narodowego Węgier.
Chcesz być na bieżąco? Czytaj codziennie MediaNarodowe.com
