Społeczeństwo otwarte opiera się na centralnej roli jednostki. Składa się ono z ludzi stanowiących uniwersalnych konsumentów i mobilnych pracowników. Członków tego społeczeństwa kreuje się przez promocję postaw egoistycznych, konsumpcyjnych i hedonistycznych. Budując takie społeczeństwo jego zwolennicy śmiało atakują wszelkie wspólnoty ludzkie na różnych poziomach, nawet takie duże jak narody. Ludzie mają zapomnieć, na czym polega świadomość przynależności do swojego narodu, związana z poczuciem odrębności wobec innych narodów.
Zobacz także: Chiński ambasador na Ukrainie. “Będziemy was wspierać”
Aby to przypomnieć, sięgnijmy do historii sprzed paru tysięcy lat. W starożytnej Grecji nie znano jeszcze wtedy widzenia na odległość, czyli telewizji. Dlatego też mając do dyspozycji dużo wolnego czasu starożytni Grecy zastanawiali się nad zagadką bytu i sensem życia. W wyniku tych rozmyślań powstała już wówczas swego rodzaju deklaracja tożsamości narodowej, wymieniająca czynniki narodowotwórcze. Jest ona wyrażona za pomocą pięciu kluczowych słów. Oto ten pentagram: logos, genos, etos, epos i topos.
Logos
Po polsku znaczy to język, rozum, komunikacja. Do porozumiewania się ze sobą ludzie wykorzystują zespół znaków zwany językiem. Język uważa się z szczególną więź spajającą naród. Bez języka ludzie nie mogliby wiedzy zdobywać wspólnie, każdy musiałby sam zaczynać od początku. Dzięki niemu wiedza ludzka o świecie z osobistej staje się wspólną, z przelotnej trwałą. W każdej większej grupie ludzkiej język jest inny. Język jest pochodną myśli, stąd wniosek, że każda wspólnota myśli inaczej i ma swój określony charakter. Pojęcie narodu jest jednoznaczne ze wspólnotą językową.
Genos
Chodzi o wspólnych przodków, od których pochodzimy, których jesteśmy dziedzicami. Wielka liczba rodzin na danym obszarze tworzyła ród, powiązany wspólnym pochodzeniem i interesami. Rody połączone jednością mowy tworzyły szczepy i plemiona. Z nich w różnych warunkach geograficznych powstały różne narody. Narody te mają różne cechy, które są trwałe i z trudem ulegają zmianom pod wpływem czynników zewnętrznych. Narody mają swoich narodowych bohaterów, których działania uznaje się za szczególnie istotne dla rozwoju wspólnoty.
Etos
Słowo to oznacza porządek, ład. Etos to system wartości uznawany przez dany naród. Jest to charakterystyczny dla danego narodu całościowy wzór kulturowy i obowiązujący styl życia. Elementami etosu są zasady moralne w ich historycznej konkretyzacji, przekonania dotyczące pojęć dobra i zła, winy i kary itd. Chodzi tutaj o uznanie za własne i nienaruszalne różne normy, tradycje czy zwyczaje, dzięki którym naród funkcjonuje jako całość, zachowuje swoją tożsamość i suwerenność kulturową lub polityczną. Etos to także powszechnie akceptowane postawy i sposoby zachowania się, reagowania na różnego rodzaju sytuacje.
Epos
Dzieje narodu to pamięć zbiorowa jego członków. Naród jako długowieczny twór ma swoją tradycję historyczną. Przeszłość narodu sięga dawnych czasów i często składa się z mitów i wspomnień, które nie muszą być prawdziwe, ale stanowią spoiwo wspólnoty i stanowią podstawę do przekonania o własnej odrębności względem innych. Naród cechuje ciągłość losów historycznych. Współcześni czerpią cenną naukę z doświadczeń swojego narodu, by kształtować przyszłość. Oprócz nauki pokoleń historia to także piękna opowieść.
Topos
Wreszcie ostatni, piąty element konstrukcyjny tożsamości narodowej – topos. To własne terytorium, miejsce wspólne. Przez długotrwały pobyt na danym obszarze następuje ewolucyjne przystosowanie się organizmu do danego klimatu, a także opanowanie zaspokajania potrzeb życiowych w oparciu o lokalne zasoby naturalne. Ziemia ojczysta jest ważnym elementem kreującym poczucie tożsamości narodowej. Wiąże się z tym pojęcie granicy, odgrywającej istotną rolę w konstruowaniu świata społecznego, oddzielającej „swoich” od „obcych”. Zamieszkiwanie na wspólnym obszarze rodzi miłość do swoich, zwaną patriotyzmem. Ojczyznę się kocha nie dlatego, że wielka, ale dlatego, że własna.
Chcesz być na bieżąco? Czytaj codziennie MediaNarodowe.com
Literatura: Joanna Fabisiak: Pięć słów-kluczy | Tydzień Polski (tydzien.co.uk)