Powstanie i upadek Ligi Polskich Rodzin. W tym roku rocznica [OPINIA]

Dodano   0
  LoadingDodaj do ulubionych!
Sylwester Chruszcz podczas konferencji LPR.

Sylwester Chruszcz podczas konferencji LPR. / Fot. PAP/Jacek Turczyk

Kilka miesięcy temu minęło 20 lat od powstania Ligi Polskich Rodzin. Rocznica ta przeszła niezauważona, zalana falą zapomnienia i kolejną falą pandemii. A przecież Liga Polskich Rodzin (LPR), partia istniejąca od 2001 r., podczas pierwszej dekady XXI w. była najsilniejszym ugrupowaniem politycznym nurtu narodowego w Polsce. W dniu 9 października br. odbędzie się Kongres LPR, na którym zapadną decyzje dotyczące dalszych losów tej partii. Z tej okazji wspominamy pokrótce jej dzieje.

Powstanie Ligi Polskich Rodzin

Obóz narodowej demokracji był w Polsce aż do II wojny światowej największą partią polityczną. W Trzeciej Rzeczpospolitej endecja nie odzyskała takiej pozycji, ale zaczęła się odradzać w postaci rywalizujących ze sobą ugrupowań. Od chwili powstania w 1989 r. Stronnictwo Narodowe (tzw. „senioralne”) miało konkurenta w postaci SN „Szczerbiec”, które zarzucało „seniorom”, że są manipulowani przez byłych członków PZPR. Niebawem pojawiły się kolejne ugrupowania: najpierw bardziej liberalna od „krajowców” endecka emigracja powołała do życia Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne. Potem tzw. „różowa endecja” (łącząca nacjonalizm z egalitarnym populizmem) wyodrębniła się w SN „Ojczyzna”. Działały też ugrupowania nacjonalistyczne odwołujące się do tradycji innej niż endecka, jak spadkobierca ONR — Narodowe Odrodzenie Polski, panslawistyczna Polska Wspólnota Narodowa czy Prawica Narodowa, głosząca „nacjonalizm europejski”.

Zobacz także: Nielegalni imigranci nie chcą pomocy od Polski

Dopiero na Kongresie Zjednoczeniowym w grudniu 1999 r. doszło do połączenia dwóch największych ugrupowań: SN i SND. Kolejny krok na drodze powstania LPR wiąże się z powołaniem 4 lutego 2001 r. w Warszawie Ligi Rodzin, której deklarację założycielską podpisali przedstawiciele SN, MW i Rodziny Warszawskiej. Wreszcie 5 maja 2001 r. powstała Liga Polskich Rodzin. LPR jest stronnictwem utworzonym w wyniku porozumienia szeregu ugrupowań i organizacji społeczno-politycznych o charakterze narodowym lub katolickim. Największym potencjalnym zapleczem LPR stało się środowisko słuchaczy Radia Maryja. O. Rydzykowi udało się skupić wokół swej rozgłośni przegranych transformacji ustrojowej. Dzięki temu, że Liga uzyskała poparcie Radia Maryja, to w ten sposób generałowie bez armii odnaleźli armię bez generałów. Partia ta od samego początku stała się platformą szeroko rozumianych sił narodowych i patriotycznych, które niosą dla wszystkich Polaków nadzieję na zmianę polityki polskiej, całkowicie różnej od postanowień tzw. „okrągłego stołu”.

Program Ligi Polskich Rodzin

LPR jest ugrupowaniem politycznym nawiązującym do myśli przedwojennego obozu narodowo-demokratycznego i jego najwybitniejszego przedstawiciela, polskiego męża stanu Romana Dmowskiego. Endecja to polska forma nacjonalizmu — bynajmniej nie jedyna, ale w Polsce dominująca. Jak wszyscy nacjonaliści za najwyższą wartość uważa naród. Naród był i jest dla endeków centralną kategorią: to nie tylko podmiot procesu dziejowego i najważniejsza płaszczyzna życia społecznego, ale też byt odwieczny i niezmienny, naturalna forma manifestacji człowieczeństwa.

Blok tworzony pod szyldem LPR ma konkretny program i spójną ideologię, którą nazwać możemy mianem „neoendeckiej”. Neoendecja nie jest już ugrupowaniem klas posiadających, ale ruchem przegranych — musi więc kłaść nacisk na sprawy socjalne. Musi postawić problem integracji europejskiej: przez znaczną część społeczeństwa postrzeganej jako przyczyna biedy, a przez endeków uznawanej za nową formę niemieckiej hegemonii.

Od początku nadrzędnym celem działalności LPR był wszechstronny rozwój narodu polskiego oparty na autorytecie sprawiedliwej i silnej władzy państwowej. Do głównych punktów programu politycznego LPR należy przede wszystkim 1) zmiana ustroju politycznego i gospodarczego państwa, 2) obrona suwerenności, 3) walka o zachowanie nienaruszalności terytorialnej państwa oraz zachowanie jego odrębności, oraz 4) zasadnicza przebudowa struktur państwa, między innymi, poprzez przywrócenie należytej roli sprawom edukacji, kultury i wychowania.

Działalność Ligi Polskich Rodzin

Pierwsze wybory parlamentarne z udziałem LPR odbyły się we wrześniu 2001 r. Pomimo, iż w początkowych sondażach przedwyborczych do Sejmu poparcie dla LPR wynosiło niecały 1%, to jednak na kandydatów do parlamentu z listy Ligi zagłosowało ponad milion Polaków (7,87%). Tym samym LPR wprowadziła do Sejmu 38 posłów. Po tych wyborach Liga osiągnęła swój maksymalny stan osobowy. Partia liczyła na przełomie 2002 i 2003 r. około 12 tysięcy członków.
W kampanii referendalnej LPR sprzeciwiała się akcesji do UE prezentując zagrożenia w postaci utraty suwerenności oraz upadku gospodarczego i społecznego kraju.

W wyborach do Europarlamentu Liga zajęła 2 miejsce i zdobyła 10 mandatów.

W wyborach w 2005 r. Liga zdobyła 34 mandaty poselskie. Słabszy wynik był efektem konfliktów w strukturach partii i klubu parlamentarnego. Spowodowało to utratę zaufania do partii ze strony części elektoratu. W trakcie V kadencji nastąpił kolejny konflikt wewnętrzny. Zwolennicy Kowalskiego chcieli współpracy z PiS, zaś zwolennicy Giertycha woleli pozostać w opozycji. Ostatecznie doszło do powstania koalicji rządowej z udziałem PiS, Samoobrony i LPR.

Wybory samorządowe w 2007 r. zakończyły się porażką LPR. Wybory do Sejmu w 2007 r. w koalicji z UPR i Prawicą RP nie doprowadziły do wprowadzenia kandydatów. Okres po 2007 r. to opuszczanie struktur LPR przez kolejnych działaczy. Wybory do Parlamentu Europejskiego w 2008 r. w ramach Libertasu nie przyniosły zdobycia mandatów. Ostatnimi wyborami z udziałem LPR były wybory samorządowe w 2010 roku.

Celem LPR było dążenie do zjednoczenia ugrupowań narodowych, konserwatywnych i katolickich, co miało być alternatywą dla rządzących Polską ugrupowań kosmopolitycznych, liberalnych i laickich. LPR odwoływała się do idei niepodległości państwa oraz solidaryzmu narodowego, jednak zapłaciła wysoką cenę za sprawowanie władzy w Polsce w okresie transformacji. Z ugrupowania współrządzącego stała się partią pozaparlamentarną o niknących wpływach politycznych. LPR jest przykładem partii, która w krótkim czasie osiągnęła znaczący sukces polityczny i stała się na kilka lat znaczącym podmiotem na polskiej scenie politycznej. O jej pozycji świadczy udział przedstawicieli LPR w organach prawodawczych Unii Europejskiej i Rzeczypospolitej Polskiej (na poziomie centralnym i regionalnym), a także współudział w rządzeniu państwem jako członków rządu i zarządów wojewódzkich. Było to wynikiem sukcesów w jednoczeniu różnych ugrupowań o charakterze narodowym, konserwatywnym i katolickim w jednej strukturze oraz wyrazistego programu politycznego, stanowiącego odpowiedź na potrzeby tych grup społecznych, które uważały, że ich interesy nie były realizowane przez władze publiczne. LPR nie potrafiła jednak tych atutów wykorzystać.

Upadek Ligi Polskich Rodzin

Początek upadku to przegrane wybory w 2007 r. Stan tej agonii trwa do dzisiaj. Podobny los spotkał Samoobronę RP. Obie partie straciły swój elektorat, erozji uległy struktury partyjne w terenie.

Po przegranych wyborach nastąpiło gremialne przejście elektoratu LPR do PiS. Pozostała kadłubowa partia polityczna, która funkcjonuje nadal pomimo przeciwności losu, braku funduszy i poparcia społecznego, gwarantującego dostanie się do parlamentu. Zapleczem społecznym LPR byli słuchacze Radia Maryja, z którymi utracono więź. Ugrupowania właściwie już nie ma, a jego słynni członkowie rozproszyli się po innych partiach. LPR jest dziś ugrupowaniem istniejącym właściwie już tylko teoretycznie i nie startuje nawet w wyborach.

Przyczyny upadku można jak zwykle podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. Przyczyny zewnętrzne to przede wszystkim zwalczanie narodowców przez liberalne partie kosmopolityczne. Narodowcy są oskarżani o antysemityzm, faszyzm, ksenofobię, homofobię itd. Nieprawdziwy obraz LPR w mediach głównego nurtu nie był zwalczany z powodu braku dostępu do własnych mediów. Do upadku LPR przyczyniło się wycofanie wsparcia Radia Maryja i utrata czasu antenowego w tej rozgłośni. Istotne znaczenie miała wolta ojca dyrektora, który zdecydował się w 2007 roku przenieść swoje poparcie z LPR na PiS.

Przyczyny wewnętrzne upadku to błędy w funkcjonowaniu struktur partyjnych. Zarzuty dotyczyły wodzowskiego sposobu zarządzania partią i niedostatku demokratycznych mechanizmów w działalności LPR. Jej ostateczna klęska wynikła ze sporów ideowych i personalnych pomiędzy liderami oraz pomiędzy władzą centralną a strukturami regionalnymi, które przyczyniły się do rozłamów, ponownego rozbicia elektoratu i stopniowego minimalizowania wpływów LPR w społeczeństwie. Jednym z przykładów niech będzie skłócenie z Młodzieżą Wszechpolską w wyniku prowokacji.

Przed powstaniem LPR podejmowano niezliczone próby scalenia wszystkich narodowców w jedną formację, które napotykały opór wynikający zarówno z przyczyn politycznych, jak z personalnych ambicji i wzajemnych animozji. Po prostu każdy z wodzów chciał zjednoczenia pod własnym przywództwem. Integracja w postaci LPR okazała się i niepełna i nietrwała. W wyniku upadku doszło do ponownego rozpadu Ligi na małe ugrupowania, ale tym razem dążenia do scalenia w jedną formację wszystkich sił narodowych są niezauważalne.

Chcesz być na bieżąco? Czytaj codziennie MediaNarodowe.com

Elity postkomunistyczne mają przeważnie antynarodowy charakter. Narzucone przez te elity procedury wyborcze dyskryminują rozdrobnione partie narodowe. Małe partie są marginalizowane przez dominujących graczy politycznych. Stan rozbicia narodowców jest korzystny dla wrogów suwerennej Polski. Historycy pogrzebali Ligę już 5 lat temu i przestali się nią interesować (patrz wykaz literatury), ale Liga istnieje nadal siłą inercji. LPR może trwać w swoistym stanie agonii albo połączyć się z innymi ugrupowaniami narodowymi, zwiększając swoje szanse w wyborach.

Literatura

  1. Jarosław Tomasiewicz: Powrót Ligi. http://www.legitymizm.org/powrot-ligi
  2. Bartosz Smolik: Suwerenność w myśli politycznej środowiska Ligi Polskich Rodzin w okresie debaty nad członkowstwem Polski w Unii Europejskiej i Traktatem Konstytucyjnym. Wrocławskie Studia Politologiczne 10, 2009
  3. Tomasz Koziełło: Ewolucja politycznej relewancji Ligi Polskich Rodzin (2001-2010). Polityka i Społeczeństwo nr 3, 2014
  4. Tomasz Koziełło: Elita polityczna Ligi Polskich Rodzin (2001—2007). Studia Politicae Universitatis Silesiensis T. 15, 2015
  5. Tomasz Koziełło: Rola kobiety w koncepcjach ideowych Ligi Polskich Rodzin. Polityka i Społeczeństwo nr 10, 2012
  6. Marcin Płoski: Liga Polskich Rodzin jako aktor społeczny. Wrocław 2016
  7. Marcin Płoski: Socjologiczny portret upadku aktora politycznego na przykładzie Ligi Polskich Rodzin. Wrocław 2016
  8. Konrad Jajecznik: Pozycja Ligi Polskich Rodzin w polskim systemie partyjnym w kontekście transformacji systemowej. Instytut Nauk Politycznych UW
Subskrybuj
Powiadom o
0 komentarzy
Najstarsze
Najnowsze Najpopularniejsze
Inline Feedbacks
Przeglądaj wszystkie komentarze

POLECAMY