Telewizja MN
Zaloguj
4 
- 80 lat temu, 10 lipca 1941 r. w Jedwabnem z niemieckiej inspiracji został dokonany mord na Żydach. Zbrodnia pozostawia jednak wiele nieścisłości i niewyjaśnionych kwestii.
- Większą część Żydów spalono żywcem w stodole za miastem. Liczbę zamordowanych szacuje się na nie mniej niż 340 osób.
- W 2001 r. zajęto się ekshumacją grobów zamordowanych, zablokowano ją jednak po stopniowym odnajdywaniu niewygodnych dowodów, które świadczyły, że za sprawą stoją Niemcy.
- Zobacz także: Bodakowski: Jedwabne 2001 – ekshumacja zablokowana przez Lecha Kaczyńskiego na żądanie Żydów [OPINIA]
10 lipca 1945 roku w Jedwabnem z niemieckiej inspiracji dokonano mordu na Żydach. O zbrodnię oskarżeni są również Polacy. Mimo upływu czasu i pozorów kwestia Jedwabnego po dzień dzisiejszy nie została ostatecznie wyjaśniona. Brak ekshumacji nie pozwala na określenie dokładnego przebiegu zbrodni.
Mord na Żydach
80 lat temu 10 lipca 1941 r. do Jedwabnego, miasta pod Łomżą, przyjechał specjalny oddział niemieckiego Gestapo, aby wymordować Żydów. Tego dnia pod pozorem prac porządkowych zgromadzono ludność żydowską na rynku Jedwabnego.
Tam zaczęto znęcać się nad ofiarami, Żydzi byli bici i upokarzani. Grupę mężczyzn zmuszono do rozbicia pomnika Lenina, który stał poza rynkiem na skwerku. Następnie Żydom kazano zanieść fragment połamanego pomnika pod stodołę, która znajdowała się za miastem. Ofiary z tej grupy zgładzono w nieustalony sposób, ich ciała wrzucono natomiast do grobu wykopanego prawdopodobnie przez nich samych. Po południu z rynku wyprowadzono kolejną grupę Żydów. Tych ludzi zamknięto w stodole, którą następnie podpalono. Jedwabieńskich Żydów spalono w niej żywcem, mężczyzn, kobiety i dzieci.
Nieścisłości
Mord na Żydach w Jedwabnem nadal jest kwestią, która ostatecznie nie została wyjaśniona, i zdają sobie z tego sprawę wszystkie strony sporu. W zbrodni istotnie wzięła udział pewna grupa Polaków, nie ustalono jeszcze, czy robili to dobrowolnie, ich rola nie jest ostatecznie wyjaśniona. Nie jest jednak prawdą, że tłum Polaków zamordował Żydów, potem okradł i zbezcześcił ich zwłoki. Przy prochach znaleziono bowiem setki monet i klejnotów.
Jan Tomasz Gross w swojej książce „Sąsiedzi” o mord na Żydach w Jedwabnem oskarżył mieszkańców, którzy jego zdaniem zabili 1600 osób. Publikacja zawiera nie tylko nieścisłości, ale i zwykłe kłamstwa. Instytut Pamięci Narodowej po ekshumacji zwłok w 2001 liczbę ofiar ocenił na nie mniej niż 340 osób.
W 1949 roku władze komunistyczne wytoczyły proces przeciw Jedwabnemu. Za udział w zbrodniach na Żydach skazano na długoletnie więzienie 12 osób. W 2000 r. za książką Grossa oskarżono mieszkańców Jedwabnego o to, że wymordowali swoich sąsiadów Żydów.
W marcu 2001 archeolodzy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu przeprowadzili badania grobów Żydów, którzy zginęli w Jedwabnem. Gdy w trakcie prac odkrywano dowody, że część osób zginęła od postrzałów, co wskazywało na to, że wykonawcami mordu byli Niemcy, ekshumację przerwano. Stało się tak na żądanie organizacji żydowskich, ponieważ ich religia zabrania ekshumacji. Lech Kaczyński, ówczesny minister sprawiedliwości, miał podjąć decyzje o zakończeniu ekshumacji 4 czerwca.
