Sejm uchwalił zmiany dot. obowiązkowego split payment i nowej matrycy VAT

Sejm uchwalił w piątek nowelizację ustawy o VAT wprowadzającą obowiązkową podzieloną płatność VAT, czyli tzw. split payment, oraz nową matrycę stawek VAT. Zgodnie z przyjętą poprawką obligatoryjny split payment wejdzie w życie 1 listopada br.

Nowelizacja konsumuje dwa rządowe projekty nowelizacji ustawy o VAT, Ordynacji podatkowej oraz niektórych innych ustaw. Jeden dotyczył m.in. obowiązkowego split payment w branżach szczególnie narażonych na wyłudzenia VAT, drugi wprowadza nową matrycę tego podatku.

Za uchwaleniem noweli wraz z poprawkami przesuwającymi wejście w życie zmian z 1 września br. na 1 listopada br. głosowało 420 posłów, 5 było przeciw, nikt się nie wstrzymał.

Zgodnie z nowelizacją obligatoryjna forma mechanizmu podzielonej płatności (MPP) będzie od 1 listopada br. stosowana w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, które zasadniczo objęte są reżimem odwrotnego obciążenia oraz odpowiedzialnością solidarną. Chodzi o paliwa, stal i wyroby stalowe, złom i odpady, metale szlachetne (np. złoto i srebro) i nieszlachetne, np. miedź. Ponadto, objęte nią będą np. tablety, smartfony, konsole, usługi budowalne. Obowiązek ten będzie dotyczyć także płatności za części i akcesoria do pojazdów silnikowych, węgiel i produkty węglowe, maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria. Objęte MPP pozycje znajdą się w specjalnym załączniku do ustawy o VAT.

Możliwość stosowania dobrowolnej podzielonej płatności istnieje w Polsce od lipca 2018 r. VAT w takim przypadku trafią na specjalne konto bankowe, podatnik może korzystać ze środków tam zgromadzonych w ograniczonym zakresie, np. do płatności VAT.

Obowiązkowy split payment będzie stosowany w przypadku faktur, których wartość brutto przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty, i w których wykazano transakcje w zakresie towarów lub usług wymienionych w dodawanym załączniku. Faktury opiewające na kwoty poniżej 15 tys. zł będą podlegały rozliczaniu na ogólnych zasadach. W transakcjach takich nabywca będzie mógł jednak dobrowolnie stosować mechanizm podzielonej płatności.

Za nieumieszczenie na wystawianej fakturze oznaczenia, że faktura ta, z uwagi na przedmiot transakcji, powinna zostać zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, będzie grozić sankcja w wysokości 30 proc. kwoty podatku wykazanego na fakturze. Kara ta będzie naliczana od kwoty podatku przypadającej na dostawę towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15.

Ministerstwo Finansów spodziewa się, że zmiany przyniosą dalsze uszczelnienie systemu, a w efekcie zmniejszy się luka VAT. Ponadto, zabezpieczą budżet państwa przed ryzykiem nieodprowadzenia podatku VAT przez dostawców, poprawią warunki prowadzenia działalności gospodarczej poprzez zwiększenie pewności obrotu gospodarczego.

Znaczna część nowelizacji ustawy o VAT dotyczy wprowadzenia nowej matrycy stawek tego podatku. W założeniu zmiany mają uprościć ich stosowanie; zakładane są też zmiany stawek dla niektórych produktów.

Kontrowersje wywołały niektóre propozycje. Początkowo np. soki oraz nektary owocowe i warzywne miałyby być nadal opodatkowane 5 proc. stawką VAT, ale napoje, w których zwykle większość stanowi woda – 23 proc. VAT-em. Stawka na napoje była głównym punktem krytyki opozycji (obecnie 23 proc. VAT podlegają napoje, które mają do 20 proc. wkładu owocowego). Podczas prac sejmowej komisji finansów publicznych wprowadzono m.in. poprawkę, która pozostawia 5-proc. stawkę na napoje bezalkoholowe, w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20 proc. składu surowcowego.

Zmiany w ustawie o VAT, jak argumentowało Ministerstwo Finansów, mają radykalnie uprościć system stawek. W praktyce chodzi o prawidłowe przyporządkowanie towarów lub usług do stawek VAT. Efektem byłaby także zmiana samych stawek podatku od towarów i usług dla niektórych towarów.

Zgodnie z nowelizacją dla niektórych produktów stawki VAT byłyby obniżone. Na przykład dla owoców tropikalnych i cytrusowych spadłaby do 5 proc., czyli tak, jak w przypadku wszystkich owoców (obecnie są opodatkowane 8-proc. stawką). Podobnie 5-proc. stawką opodatkowane zostałby pieczywo każdego rodzaju oraz ciastka. Obecnie pieczywo i wyroby ciastkarskie są objęte trzema stawkami: 5, 8 i 23 proc., w zależności od terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości.

Książki wszelkiego rodzaju, także te w formie elektronicznej (e-booki), miałyby podlegać 5-proc. stawce (obecnie są one opodatkowane 23 proc. stawką VAT), a gazety, dzienniki i czasopisma, także e-prasa – miały zostać objęte 8-proc. stawką VAT. Oznacza to zejście ze stawki 23 proc. w przypadku niektórych gazet oraz e-prasy.

Dla niektórych produktów stawki miałyby wzrosnąć – np. w przypadku niektórych przypraw nieprzetworzonych, napojów czy owoców morza.

Przewidziano także wprowadzenie tzw. wiążącej informacji stawkowej (WIS), która ma dać podatnikom większą pewność co do prawidłowości stosowania stawek podatku VAT (chodzi o określenie właściwej stawki dla danego towaru lub usługi).

Nowe stawki dla podatku VAT na niektóre towary i usługi (e-booki, e-prasa) będą obowiązywać od 1 listopada br. Od tego czasu podatnicy będą mogli uzyskiwać wiążącą informację stawkową, natomiast zasadnicze zmiany dotyczące nowej matrycy stawek miałyby zacząć obowiązywać od 1 kwietnia 2020 r.

źródło: / PAP /