Lęk przed nacjonalizmem

Dodano   0
  LoadingDodaj do ulubionych!

Nacjonalizm (łac. natio; naród) posiada wiele znaczeń. Jest nie tylko ideologią, ale również rozumiany jest jako idea, a więc świadomość; tożsamość narodowa czy też jako poczucie przynależności narodowej. Można go pojmować także, jako prymat narodu nad osobą. Chodzi o dobro, które jest ważniejsze od osoby. Zasadne jest wspomnienie, iż nacjonalizm mylnie budzi wiele kontrowersji.

Nacjonalizm również może oznaczać solidaryzm społeczny. Ojciec Jacek Woroniecki w swojej książce Katolicka etyka wychowawcza pisał, iż nacjonalizm jest doktryną „o życiu narodowym, jego źródłach, obowiązkach, zakresie, słowem o roli, jaka w planie Bożej Opatrzności przysługuje obyczajom, które są istotnym wiązadłem jedności narodowej. Jest on uzasadnieniem cnót składających się na patriotyzm i jako taki nie może mu się przeciwstawiać”. Na jedność narodową składają się przede wszystkim takie szczegóły ważne dla pojęcia Narodu jak: wspólny język, wspólne terytorium, wspólna religia, wspólne pochodzenie. W oparciu o wspomniane czynniki zauważyć można ścisłą tendencję oraz powiązanie nacjonalizmu z patriotyzmem. Nacjonalizm zatem wypływa z patriotyzmu, na nim się też w zupełności opiera. Obecnie możemy zauważyć coraz to większą popularność ruchów nacjonalistycznych. Wynikają one z potrzeby poczucia etnicznej i narodowej przynależności. Dlatego wiele ludzi chce się określać bądź identyfikować z czymś, co zawiera w sobie wspólnotę tożsamości. Jedną z dróg do odrodzenia się narodowej tożsamości jest współcześnie popularyzowany nacjonalizm katolicki. Często doszukiwać się można sprzecznych informacji, które utożsamiają nacjonalizm polski z nazizmem bądź faszyzmem. Idea polskiego nacjonalizmu katolickiego oparta jest w pełni o fundament nauki Kościoła, jakim jest Dekalog. Naród powinien być rozumiany jako Rodzina, z którą to łączy go nierozerwalnie silna więź, za którą każdy jest odpowiedzialny. Nacjonalizm jako sam w sobie dostarcza inspirujących symboli, określonych celów politycznych (mowa o narodowej niezależności) czy wsparcia aktywności. Nacjonalizm i patriotyzm, mimo zauważalnych przeciwieństw, należy podkreślić, że są pojęciami niejednoznacznymi. Na ogół są one różnie pojmowane, mimo iż mają wspólny rodowód. Ponadto można wyodrębnić wspólne cechy, które wymagają szczególnego przemyślenia, chociażby ze względu na znaczące uwarunkowania, jakimi są kultura i tradycja oraz historia narodów czy państw. Niezależny naród znajduje się ponad wszelkimi innymi wartościami. Jest celem, któremu powinno się podporządkowywać wszystko inne. Nadrzędne własne dążenia, ambicje i plany tak samo, jak i interesy osobiste.

Narodowa Demokracja to środowisko, które w szczególności prezentowało doktrynę nacjonalistyczną. Należy tutaj zaznaczyć, że z biegiem czasu nacjonalizm polski uległ wpływom myśli chrześcijańskiej. Co możemy zauważyć w myślach Romana Dmowskiego, wielkiego twórcy i ideologa polskiego nacjonalizmu. Pisze on: „gdy zrobimy wysiłek myśli, prowadzący do głębszego poznania źródeł pochodzenia pierwiastków naszej duszy, które czynią nas ludźmi, takimi, jakimi dziś jesteśmy, i nowoczesnym narodem europejskim, to okaże się, że tkwią one zarówno w naszym prastarym gruncie etnicznym i w istnieniu przez wieki państwa polskiego, jak i w naszym od dziesięciu wieków trwającym katolicyzmie. Katolicyzm nie jest dodatkiem do polskości, ale tkwi w jej istocie, w znacznej mierze stanowi jej istotę. Usiłowanie oddzielenia u nas katolicyzmu od polskości, oderwania narodu od religii i od Kościoła, jest niszczeniem samej istoty narodu”.

Słowa oddające w pełni sens nacjonalizmu w Polsce, w którym to religia katolicka stanowi przewodnią myśl w tożsamości narodowej Polaków. Na czele hierarchii w nacjonalizmie znajduję się Bóg, w kolejności następnej dopiero Naród. Możliwe, że w dzisiejszych czasach nacjonalizm ten ma w pełni swoje odbicie wśród nacjonalistów. Idea narodowa pełni syntezę nacjonalizmu z katolicyzmem.

Patriotyzm i nacjonalizm to dwie różne, ale nie przeciwstawne rzeczywistości. Mające więc charakter pozytywny. Jedynie fałszywe doktryny nacjonalistyczne są zaprzeczeniem patriotyzmu i owocują szowinizmem. Sam zaś nacjonalizm nie jest niczym złym.

Jeżeli wrócimy do samego tematu, jakim jest lęk przed nacjonalizmem. Powstał on wskutek bezmiaru krzywd, jak i nienawiści, stąd też wiele ludzi boi się obecnie samego pojęcia „naród”. Ważnym z kolei również jest przypomnienie, czym jest szowinizm. Ma on również mylne pojęcie odnośnie do nacjonalizmu. Szowinizm objawia się najczęściej jako ślepa miłość do własnej ojczyzny (narodu). Również poprzez nienawiść do obcej. Szowinizm więc uznać można za zdradę ojczyzny i narodu oraz wyrzeczenie się własnej narodowości. Podobnie jak nacjonalizm ma on wielorakie odcienie. Za szowinizm można również określić dominację jednego narodu lub kult własnego kraju czy grupy narodowej ponad innym. Wchodzi w to połączenie pogardy do zdominowanego narodu lub państw. Nie należy również zapominać o kosmopolityzmie, który nazwać można mianem niewrażliwości narodowej (ojczyźnianej). W głębszym tego słowa znaczeniu mowa o wychwalaniu walorów innych krajów. Często połączone jest to z celowym minimalizowaniem dorobku własnej ojczyzny wraz z jej lekceważeniem. Kosmopolita, a więc obywatel świata, wychodzi z założenia, że jego ojczyzną jest cały świat. Poczuwa się on do ponadnarodowej przynależności do gatunku ludzkiego. Kosmopolici zwalczają patriotyzm, świadomie mieszając go z jego nadużyciem. Można świadomie uznać, iż są oni w rzeczywistości społecznymi politycznym niebezpieczeństwem.

Na podsumowanie myśli na temat nacjonalizmu poruszyć należy temat myśli katolickiej. W pełni akceptuje ona ideę państwa narodowego. Państwa, w którym to istnieje pełne poszanowanie praw mniejszości narodowych. Państwo narodowe również posiada więcej mechanizmów w celach skutecznej pomocy w dojrzewaniu osobowym człowieka niżby państwo wielonarodowe. Na koniec myśl św. Tomasza z Akwinu, który idealnie opisuje ideę państwa narodowego opartego o myśl chrześcijańską, która zresztą w obecnej ideologii nacjonalistycznej jest wykorzystywana. Poucza on bowiem: „Państwo powinno raczej składać się z jednego narodu, ponieważ jeden naród posiada jeden obyczaj i jedną moralność, które z racji swego podobieństwa wzbudzają wśród obywateli przyjaźń. Stąd też państwa, które składają się z różnych narodów, z powodu nieporozumień dotyczących różnicy obyczajów, uległy zniszczeniu, ponieważ jakaś część (takiej społeczności) przez nienawiść żywioną ze strony innej części przyłączała się do wrogów”

Iwona Chruściel 

Dodano w Bez kategorii

POLECAMY