Adam Heydel: profesor, ekonomista, narodowiec

 

Prezentujemy zapis spotkania zorganizowanego w listopadzie 2013 r. przez Akademicki Klub Myśli Społeczno-Politycznej Vade Mecum KUL oraz KASE Lublin, a poświęconego dorobkowi Adama Heydla, wybitnego polskiego ekonomisty z okresu II Rzeczypospolitej.

Prelegentami byli:

* Witold Falkowski – prezes Instytutu Misesa i redaktor naczelny Dzieł Zebranych A. Heydla
* dr Stanisław Duda – adiunkt w Katedrze Historii i Teorii Ekonomii UMCS
* Karol Skorek – koordynator akcji Swój do Swego po Swoje

W 1922 r. ukończył Adam Heydel studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie uzyskał doktorat. W latach 1921–1922 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W 1925 r. uzyskał habilitację z ekonomii politycznej. W 1927 r. został wykładowcą ekonomii na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w 1929 profesorem nadzwyczajnym tej uczelni.

Heydel był przedstawicielem szkoły krakowskiej w ekonomii, opowiadał się za liberalizmem gospodarczym. Krytykował etatyzm i interwencjonizm gospodarczy Polski międzywojennej. Zajmował się badaniami naukowymi nad teorią ekonomii i zagadnieniami dochodu narodowego. Sympatyzował z Narodową Demokracją. W latach 1930–1931 był prezesem Klubu Narodowego w Krakowie. W 1933 r. za krytykę sanacji został odsunięty z katedry ekonomii UJ. W 1934 r. został kierownikiem instytutu ekonomii Polskiej Akademii Umiejętności. Na Uniwersytet Jagielloński powrócił w 1937 r.

Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej w Polsce, został aresztowany 6 listopada 1939 r. przez Niemców w ramach akcji Sonderaktion Krakau wymierzonej w inteligencję. Wraz z innymi profesorami UJ i innych uczelni Krakowa został następnie uwieziony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen.

W lutym 1940 roku w wyniku międzynarodowych protestów Heydel wyszedł na wolność wraz z innymi profesorami, którzy ukończyli 40 lat. Wkrótce potem zaczął organizować ruch samokształceniowy i podjął działalność w Związku Walki Zbrojnej. Działalność podziemna trwała do 23 stycznia 1941 roku, kiedy to braci Adama i Wojciecha Heydlów w Brzózie koło Radomia aresztowało gestapo.

Został on osadzony w więzieniu w Skarżysku-Kamiennej, z którego po stanowczym odrzuceniu propozycji podpisania Volkslisty złożonej przez komendanta placu płk. von Heydel wywodzącego się z tej samej niemieckiej rodziny został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, gdzie został rozstrzelany w zbiorowej egzekucji 14 marca 1941 r.
Był autorem takich prac, jak:

– Podstawowe zagadnienia metodologiczne ekonomii (1925)
– Kapitalizm i socjalizm wobec etyki (1927)
– Pogląd na rozwój teoretycznej ekonomii” (1929)
– Czy i jak wprowadzić liberalizm ekonomiczny? (1931)
– Pojęcie produktywności (1934)
– Teoria dochodu społecznego (1935).