Dr Paluch: Polskie Państwo Podziemne można nazwać fenomenem [NASZ WYWIAD]

"Trzeba powiedzieć, że mamy fenomenalną strukturę pod względem organizacji wojskowo - politycznej. Łączą się wszystkie grupy polityczne - od narodowców po PPS" - mówił w Dniu na żywo w MN historyk dr Marcin Paluch.

Początek konspiracji

“Polskie Państwo Podziemne można nazwać fenomenem. Jesteśmy w środku Europy, dwóch agresorów atakujących Polskę w 1939 roku – Niemcy i Związek Sowiecki. Kampania wrześniowa musi być przegrana, w przypadku tak wielkiej dysproporcji sił. Polskie formacje walczą do końca. Tuż po zakończeniu walk regularnych mamy już partyzantkę. Polskie Państwo Podziemne tworzone jest już 27 września w Warszawie, zawiązana jest Służba Zwycięstwu Polsce. Pierwszym komendantem zostaje gen. Tokarzewski – Karaszewicz. Trzeba powiedzieć, że mamy fenomenalną strukturę pod względem organizacji wojskowo – politycznej. Łączą się wszystkie grupy polityczne – od narodowców po PPS, mamy struktury wojskowe oficerów pozostających w konspiracji. To jest wielki fenomen, który się rozwija” – mówił dr Paluch.

Organizacja konspiracji

“Gorzej było na terenach bezpośrednio włączonych do Niemiec. Tutaj jest cięższa forma konspiracji, chociaż tam też funkcjonują struktury akowskie. Na terenach Generalnej Guberni jest łatwiej budować konspirację. Warszawa jest ważnym elementem, do Warszawy przybywają wszyscy łącznicy i nitki konspiracyjne. Gorzej jest na Kresach, toczą się bitwy z NKWD w 1940 roku nad Biebrzą. Są plany ataku na pociągi, jadące na Syberię z naszymi rodakami. NKWD pracuje lepiej od Niemców i konspiracje są rozbijane” – wskazywał historyk.

Podziemie po 1945 roku

“To jest temat do dyskusji. Generał Okulicki rozwiązuje w styczniu 1945 roku Armię Krajową. Tworzą się różne organizacje poakowskie. Sowieci aresztują głównych przywódców Polskiego Państwa Podziemnego i w czerwcu 1945 roku robią im słynny proces szesnastu w Moskwie. Później struktury odtwarzają konspiracje narodowe w postaci Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, konspiracja akowska tworzy konspirację bez walki – Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość. Narodowcy tworzą struktury wojskowe i walczą do końca” – komentował gość MN.